Hongkong deel 1

Deel 1: Hongkong, Azië’s financiële hoofdstad

De eerste twijfel die mensen zullen hebben wanneer je de naam Hongkong uitspreekt is of dat nu een zelfstandig land of een onderdeel is van China.

Hongkong is in het verleden onderdeel geweest van China. Tot 1997 echter is Hongkong anderhalve eeuw in Britse handen geweest. Volgens een wet zou Hongkong vanaf dat jaar weer bij China komen te horen. Doordat Hongkong in de jaren in Britse handen een andere koers is gaan varen dan het communistische China zijn er afspraken gemaakt over de eenwording van beide gebieden. Hongkong zal gedurende 50 jaar (tot en met 2047) haar eigen economische en politieke koers mogen blijven varen. Hongkong staat samen met het nabijgelegen Macau dan ook bekend als twee speciale administratieve regio’s van de Volksrepubliek China. Oftewel één land, twee systemen.

Economische groei

Wanneer je jezelf door Hongkong begeeft, valt als eerste de immense skyline op. De skyline van Hongkong wordt dan ook door menig liefhebber als mooiste en meeste indrukwekkende ter wereld ervaren. Maar hoe is het mogelijk dat juist dit stukje land zo geliefd is voor de meest toonaangevende bedrijven van over de wereld?

HSBC en Standard Chartered, maar ook banken als JP Morgan en Goldman Sachs, Chinese rivalen als CITIC en CICC behoren allemaal tot de tientallen banken die het centrum van Hongkong bevolken. Ze zijn gespecialiseerd in het aantrekken van institutioneel kapitaal van over de hele wereld en onder andere het inzetten ervan in Chinese bedrijven. De belangrijkste ontvanger is de Hong Kong Stock Exchange wat tot de grootste beurzen ter wereld behoort. Hongkong wordt dan ook gezien als de beste en veiligste plek om te investeren in China. Deze connectiviteit met China heeft Hongkong een strategische en belangrijke plek op het financiële wereldtoneel gegeven.

Een financiële hub als Hongkong zorgt ervoor dat er een concentratie van economische activiteiten plaatsvindt. Dit zorgt voor lagere kosten door de nabijheid van kennis en kapitaal. Bovendien vergroot deze clustering een groter innovatiepotentieel en lagere kosten als gevolg van een geografisch geconcentreerde beschikbaarheid van opgeleid en creatief menselijk kapitaal.

De barrières om business te doen zijn daarnaast laag in Hongkong. Hongkong houdt van lage belastingen. Er is van oudsher een lage corporate tax, er is geen value-added tax, geen sales tax, een vrijemarkteconomie en lage inkomens tax wat ervoor heeft gezorgd dat Hongkong niet alleen een grote aantrekkingskracht heeft op bedrijven zelf, maar ook op mensen van over de hele wereld om zich voor een korte of langere periode te vestigen in Hongkong.

Grondbeleid Hongkong

Je zou je kunnen afvragen dat als Hongkong zo’n gunstig business klimaat heeft gecreëerd over de jaren heen waar de overheid haar kosten mee financiert. Een belangrijk deel van de inkomsten van de overheid wordt verkregen uit de verhuur van land. Alleen in 2017 al verkreeg de overheid van Hongkong 30% van haar totale inkomsten uit de verhuur van grond (Planning Department of Hong Kong, n.d.)

Hoewel Hongkong van de buitenkant dus enorm dichtgegroeid lijkt, is juist het overgrote deel van het land niet bestemd voor housing. Dit heeft er mede mee te maken dat Hongkong, dat uit 263 eilanden bestaat, en dus voor groot deel uit water en bergen, land heeft dat ongeschikt is voor een woonfunctie. In feite is Hongkong voor het grootste gedeelte een prachtige groene oase van bergen en natuur, zoals hieronder op de foto te zien is. Minder dan een kwart van het totale landoppervlakte is ontwikkeld land (Planning Department of Hong Kong, n.d.).

Sterker nog, slechts 7% van de oppervlakte van Hongkong is bestemd als woonfunctie. Dit in vergelijking tot New York waar 75% van het land is ingericht voor ‘’residential use’’. Van deze 7% is slechts 3.7% ingericht voor high-density urban housing (Planning Department of Hong Kong, n.d.)

De overheid in Hongkong bezit de overgrote meerderheid van het land in de regio en verhuurt dit land aan ontwikkelaars, meestal voor een huurperiode gedurende 50 jaar en in de vorm van een biedingsproces. Doordat land in Hongkong schaars en waardevol is, zijn projectontwikkelaars bereid om hoge bedragen neer te tellen voor deze gebieden om de concurrentie af te schudden.

Wooncrisis

Het gevolg is niet alleen dat prijzen in de afgelopen jaren naar recordhoogten zijn gestegen, maar ook dat de ruim 7 miljoen mensen in Hongkong steeds kleiner en kleiner gaan wonen door een gebrek aan ruimte en aanbod. Deze laatstgenoemde ontwikkeling van de huizenmarkt van Hongkong kenmerkt zich visueel gezien dan ook door twee kenmerken, de zogenaamde ‘’subdivided flats’’ en ‘’cage homes’’.

Meer dan 200.000 mensen in Hongkong leven in deze subdivided flats. Deze appartementen zijn verdeeld in twee of meer aparte eenheden om meer mensen te huisvesten. Hierbij worden de oorspronkelijke scheidingswanden van de flats meestal verwijderd en nieuwe worden opgetrokken. Daartegenover staan de cage homes, een type woning dat alleen groot genoeg is voor één stapelbed omgeven door een metalen kooi (zie foto). Deze cage-appartementen, die hieronder op de foto zichtbaar is, bevinden zich meestal in oude gebouwen waarbij de leefruimte in de appartementen is verdeeld in meerdere secties. Elke sectie heeft twee tot drie lagen bedden welke zijn onderverdeeld in metalen kooien.

De leefomstandigheden in Hongkong zijn uniek van aard en nergens ter wereld duikt een vergelijkbare situatie van deze omvang op. Het vinden van uitbreidingslocaties wordt tot op heden veelal tegengehouden, zoals het bouwen op artificial islands. Dit blijkt enorm prijzig en heeft grote invloed op de fiscale reserves van Hong Kong. Tegelijkertijd beschouwen veel mensen deze projecten als schadelijk voor het milieu en surrealistische doelen.

Voor veel inwoners van Hongkong betekent dit onderdeel van een onzekerheid en leidt dit tot onvrede. Deze onvrede was een onderdeel van een grotere worsteling voor Hongkongers die enkele jaren geleden zich uitte in een langdurige periode van aanhoudende protesten. In het volgende deel van de artikelen over Hongkong ga ik dieper in op de ontstaanswijze van deze protesten.